Trabekuloplastyka laserowa

Trabekuloplastyka laserowa (LT) to procedura wykonywana w dziedzinie okulistyki, która ma na celu obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego (ciśnienie wewnątrz oka). Jaskra to choroba charakteryzująca się podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym, które może prowadzić do uszkodzenia nerwu wzrokowego i utraty wzroku, jeśli nie jest kontrolowane. Trabekuloplastyka laserowa jest to zabieg wykonywany najczęściej u pacjentów z jaskrą, u których albo nie udaje się uzyskać obniżenia ciśnienia wewnątrzgałkowego pomimo stosowania właściwego leczenia farmakologicznego, albo gdy stosowanie leków jest przeciwwskazane dla pacjenta (np. u kobiet w ciąży, u dzieci). Jeszcze innym wskazaniem do tego zabiegu jest brak możliwości – z różnych powodów – wykonania operacji przeciwjaskrowej.

Podczas trabekuloplastyki laserowej lekarz wykorzystuje laser, aby wprowadzić zmiany w trabekularnej siateczce, która jest odpowiedzialna za drenaż płynu wodnistego z oka. Ta siateczka znajduje się w kącie przesączania oka. Poprzez skierowanie laserowego światła na tę strukturę, można ułatwić drenaż płynu wodnistego, co może obniżyć ciśnienie wewnątrzgałkowe.

Ostatecznym celem trabekuloplastyki jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego do poziomu bezpiecznego dla pacjenta poprzez ułatwienie odpływu cieczy wodnistej z oka. W wyniku trabekuloplastyki można to uzyskać na dwa sposoby, albo

1. metodą ALT, poprzez poszerzenie laserem argonowym przestrzeni międzybeleczkowych, albo

2. metodą SLT, poprzez przebudowę komórek pigmentowych (zawierających melaninę) w taki sposób, że zmniejsza się opór przepływu cieczy wodnistej.

 

ALT – argonowa trabekuloplastyka laserowa

Argonowa trabekuloplastyka laserowa (ALT) to technika, w której używa się lasera argonowego do tworzenia mikrospęknień w trabekularnej siateczce. Spękania te pomagają poprawić przepływ płynu wodnistego z oka, co obniża ciśnienie wewnątrzgałkowe. Metoda poszerzenia laserem argonowym drogi odpływu znana jest od końca lat 70-tych XX wieku. W wyniku przypaleń laserem argonowym warstwy beleczkowania dochodzi do koagulacji tej warstwy i powstania blizn, co poprawia odpływ cieczy wodnistej z gałki ocznej i prowadzi do obniżenia ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Trzeba jednak wspomnieć, że zwłaszcza w ostatnim czasie celowość wykonywania tego zabiegu jest coraz częściej dyskutowana. Niezależnie od tego, że od dawna uważa się, że zabiegu ALT nie powinien być powtarzany (nie powinno się go wykonywać częściej niż raz w danym oku), coraz liczniejsze są głosy, że zabieg ten pogarsza rokowania późniejszych przeciwjaskrowych filtracyjnych zabiegów operacyjnych. W oczach poddanych wcześniej trabekuloplastyce laserowej ALT obserwuje się większą skłonność do zarastania przetoki filtracyjnej. Wobec rozwoju innych technik zabiegowych w ostatnich latach trabekuloplastykę ALT wykonuje się coraz rzadziej.

 

Przebieg ALT

Trabekuloplastyka ALT wykonywana jest w trybie ambulatoryjnym. Przed zabiegiem lekarz znieczula powierzchnię oka kroplami, a następnie zakłada na oko specjalną soczewkę nagałkową, powiększającą laserowany obszar. W trakcie zabiegu przy pomocy wiązki światła laserowego, argonowego lub diodowego, przypalającego tkankę beleczkowania w kącie przesączania poszerza drogi odpływu cieczy wodnistej z oka, czego efektem jest obniżenie ciśnienia wewnątrz gałki ocznej. Po zabiegu podaje się pacjentowi leki obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe: krople i leki doustne oraz kontroluje poziom ciśnienia wewnątrzgałkowego, ponieważ możliwy jest jego przejściowy wzrost. Szczególnie wnikliwie powinni być po zabiegu monitorowani pacjenci z wysokim ciśnieniem wewnątrzgałkowym, pacjenci z zaawansowanym uszkodzeniem jaskrowym nerwu wzrokowego i dużymi ubytkami w polu widzenia, pacjenci jednooczni, pacjenci z zespołem rzekomego złuszczania torebki soczewki oraz pacjenci, u których zabieg ten był powtarzany.

 

Możliwe powikłania i przeciwwskazania

Do najważniejszych, znanych od dawna, powikłań związanych z trabekuloplastyką ALT należą powstanie zrostów przednich i zwężanie się kąta przesączania. Do możliwych powikłań należy również ewentualny duży wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, który może być niebezpieczny w oczach z zaawansowanymi zmianami w polu widzenia. Niekiedy zdarza się krwawienie do komory przedniej oka w trakcie zabiegu, ale powikłanie to zwykle jest przejściowe i nie jest groźne. Czasami występuje przejściowe zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej, ma ono zwykle łagodny przebieg i także zwykle nie jest groźne.

Liczne badania kliniczne wykonane na dużych grupach chorych wykazały, że efekt zabiegu trabekuloplastyki ALT zanika z biegiem czasu i obserwuje się ponowne narastanie ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Nie należy też wykonywać tego zabiegu w jaskrze bardzo zaawansowanej, kiedy istnieje niewielka szansa na zatrzymanie postępu choroby przy pomocy zabiegu laserowego.

 

Współczesna trabekuloplastyka

Druga metoda trabekuloplastyki, tj. selektywna trabekuloplastyka laserowa SLT, jest zabiegiem znacznie bezpieczniejszym i skutecznym. To bardziej nowoczesna technika, w której stosuje się laser o niższej energii, który selektywnie dociera do komórek melanocytów w trabekularnej siateczce, nie powodując trwałych uszkodzeń tkanek. SLT jest mniej inwazyjną opcją niż ALT i może być powtarzane, jeśli konieczne.
Trabekuloplastyka laserowa jest stosunkowo bezpieczną procedurą i może być alternatywą dla leków przeciwnadciśnieniowych lub jako dodatkowe leczenie u pacjentów z jaskrą, którzy nie reagują zadowalająco na farmakoterapię. Jednak nie zawsze jest odpowiednia dla każdego pacjenta, a decyzję o przeprowadzeniu tej procedury należy podjąć wspólnie z lekarzem okulistą, który oceni indywidualny stan pacjenta i potrzeby. Po zabiegu konieczne jest regularne monitorowanie ciśnienia wewnątrzgałkowego i dostosowywanie dalszego leczenia w razie potrzeby.